COVİD-19 SALGINI DÖNEMİNDE İŞ HUKUKU
KAPSAMINDA KVKK UYGULAMALARI
Tüm dünyada yayılmış olan ve Dünya Sağlık Örgütü
tarafından pandemi olarak ilan edilen Covid-19 hastalığının 11 Mart 2020
tarihinde ülkemizde görülmesi nedeniyle işverenler tarafından yayılmanın
önlenmesi açısından birtakım önlemler alınmıştır.
-
İşyerine giriş esnasında çalışanların ve
ziyaretçilerin ateşinin ölçülmesi,
-
Çalışanların veya ziyaretçilerin yakın dönemde yurt
dışına çıkıp çıkmadığı, yurt dışı teması bulunup bulunmadığı,
-
Uzaktan çalışma yapılması ve bu dönemde çalışanların
sağlık durumlarının tespiti adına doğrudan sağlığa ilişkin sorular,
-
Uzaktan çalışma yapan çalışanların konum bilgisinin
takip edilmesi,
alınan önlemlerden bazılarıdır. Ancak bu önlemler alınırken de veri
ihlaline sebebiyet vermemek için Kişisel Verilerin
Korunması Kanunu (KVKK) ile getirilmiş olan yükümlülüklerin yerine
getirilmesi gerekmektedir.
Alınan önlemlere ilişkin kanun kapsamında kişisel
veri ve özel nitelikli kişisel veri ayrımını yapmak, verileri niteliklerine
göre belirlenen şartlar çerçevesinde işlemek veya paylaşmak gerekecektir.
a) Genel Nitelikli Verilerin İşlenmesi
ve Paylaşılması
KVKK kapsamında “kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye
ilişkin her türlü bilgi” kişisel veri olarak tanımlanmıştır. Kişisel verilerin
işlenebilmesi için kanunda tanımlanan hukuka uygunluk hallerinin bulunmaması
halinde mutlaka ilgili kişinin açık rızasının alınması gerekmektedir.
Pandeminin sebep olduğu olağan dışı koşullar için KVK Kurumu tarafından
27.03.2020 tarihinde döneme ilişkin özel bir duyuru yayınlanmıştır. Duyurudan
da anlaşıldığı üzere bu dönemde sağlık hizmetlerinin sağlanması ve kamu
sağlığının korunması önceliktir.
Ancak bu istisnai dönemde dahi kanun hükümlerine uygun davranmak gerekecektir.
İşverenin;
-
Çalışan
veya ziyaretçilerden yurtdışına çıkıp çıkmadığı,
-
Yurt
dışına çıkmış biriyle temasının olup olmadığı,
-
Hastalık
belirtisi gösterip göstermedikleri,
-
Uzaktan
çalışanların konum bilgisinin takip edilmesi,
şeklindeki
bilgiler GENEL NİTELİKLİ KİŞİSEL VERİ kapsamına
girmektedir. Bunların talep etmesi kamu yararı ve sağlığına
hizmet ettiğinden bu verilerin işlenmesi hukuka uygun olacaktır.
- Yani
işverenin bu verileri işlemesi için çalışandan veya ziyaretçiden açık rıza
almasına ihtiyaç bulunmamaktadır.
- Aydınlatma
yükümlülüğü yerine getirilerek veriler işlenebilecektir.
- Yine
işlenen verilerin sağlık kuruluşlarıyla paylaşılması için de açık rızaya
ihtiyaç duyulmayacaktır. Genel ilkeler gözetilerek verilerin aktarımı
sağlanacaktır.
b) Özel Nitelikli Kişisel Verilerin
İşlenmesi ve Paylaşılması
Çalışanların ‘sağlık verileri’ özel nitelikli kişisel
veri kapsamına girmektedir.
Özel nitelikli kişisel verilerin işlenme şartları
KVKK’nın 6. maddesi ile belirlenmiştir. Kanun ile özel nitelikli kişisel
verilerin işlenebilmesi için açık rıza alınması zorunluluğu
getirilmiştir.
İşverenin çalışanların ateşlerini ölçmesi, sağlık
durumlarına ilişkin veri talep etmesi özel nitelikli veri olacağından çalışanın
açık rızası olmaksızın ve aydınlatma yükümlülüğü yerine getirilmeksizin bu
verilerin işlenmesi ve paylaşılması mümkün değildir.
Sağlık verilerinin işlenmesi konusunda tek istisna
KVKK’nın 6. maddesinin 3. fıkrasıyla getirilmiştir.
Buna göre; kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik,
tıbbî teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile
finansmanının planlanması ve yönetimi amacıyla, sır saklama yükümlülüğü altında
bulunan kişiler veya yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından ilgilinin açık
rızası aranmaksızın işlenebilir.
Kanun ile getirilen istisna kapsamında, işyeri hekiminin
veya diğer sağlık görevlisinin çalışanların sağlık verilerini işlemesi için
açık rıza alınmasına ihtiyaç duyulmayacaktır. Ancak bu durumda da aydınlatma
yükümlülüğünün yerine getirilmesi gerekmektedir.
Pandemi sürecinde veri işlenirken veri işleyene
mutlak bir özgürlük tanınmamaktadır. Hem işveren hem istisna kapsamındaki
sağlık görevlileri verileri işlerken KVKK ile belirlenen ilkelere uygun
davranmak zorundadır.
Verilerin
paylaşılması
Özel nitelikli kişiler veriler paylaşılırken,
işlenmesinde olduğu gibi işveren ve istisna kapsamındaki sağlık personeli
açısından ayrı değerlendirme yapmak gerekmektedir.
- Veriler
sağlık kurumuyla paylaşılacaksa işveren bunun için de çalışandan açık rıza
almalıdır.
- İstisna kapsamındaki sağlık
görevlileri tarafından ise açık rızaya ihtiyaç duyulmadan paylaşım
yapılabilmektedir.
- Her
iki durumda da aydınlatma yükümlülüğünün yerine getirilmesi gerekmektedir.
- Covid-19
bulaşmış bir çalışan olduğu işveren tarafından işçiyi koruma ve gözetme
yükümlülüğü kapsamında diğer çalışanlarla paylaşılmalıdır.
- Ancak
bu paylaşım yapılırken açıklanabilecek en az veri ifşa edilmelidir. Çalışanın
ad, soy ad, görevi, çalıştığı departman gibi bilgileri paylaşılmadan açıklama
yapılmalıdır.
Pandemi dönemine ilişkin KVK Kurumu tarafından
yayınlanan duyuruda “…Genel Müdürlük binamızın 5. katında çalışan bir
arkadaşımızın COVID-19 testinin pozitif çıktığını bildirmek isteriz. Testi
pozitif çıkan arkadaşımızın binada bulunduğu tarihler dikkate alınarak,
arkadaşımızla temasta bulunan kişiler tespit edilerek kendilerini durum
hakkında bilgilendireceğiz…” şeklinde bir örneğe yer verilerek paylaşımın
nasıl yapılacağı konusunda yönlendirme yapılmıştır. Bu örnekten yola çıkarak
işverenin en az veri paylaşımı yapacak şekilde bilgilendirme yapması
gerekmektedir.
Pandemi
sürecinde kişisel veriler işlenirken veya aktarılırken;
-
Veriler gizli tutulmalı,
-
Veriler yalnızca pandemi süresi boyunca saklanmalı,
-
İşlenen veriler Covid-19 salgınına ilişkin olmalı,
ihtiyaç dışında veri işlenmemeli,
-
İstisna kapsamında sayılan sağlık görevlileri
dışında sağlık verileri işlenmesi ve aktarılmasında mutlaka açık rıza alınmalı,
-
Hem işleme hem aktarım aşamasında tüm veriler
bakımından aydınlatma yükümlülüğü mutlaka yerine getirilmeli,
-
Aydınlatma yükümlülüğünün yerine getirildiğinin
ispatı için işçilere mümkünse elden tebliğ yapılmalı, elektronik yollarla
bildirim yapılacaksa aydınlatma metninin gönderildiği ve okunduğu kayıt altına
alınmalı, görünür yerlere pandemi dönemine ilişkin aydınlatma metni asılmalı,
-
Paylaşım yapılırken minimum veri ifşa edilmeli,
Av. Begüm DUMAN
Av. Dorukhan KARAMAN
Av. Baturay ULU
ARAL
HUKUK BÜROSU